Vaxtından əvvəl doğuş nədir? Niyə baş verir?

Vaxtından əvvəl doğulmuş körpələrdə ciddi patologiyaların rast gəlinmə ehtimalı daha çoxdur.

Vaxtından əvvəl doğuş nədir?
Tipik hamiləlik təxminən 40 həftə davam edir. Vaxtından əvvəl doğuş (preterm birth) hamiləliyin 37-ci həftəsindən əvvəl başlayan doğuşdur. Erkən doğuş sancıları hələ doğuşun baş verəcəyini göstərməyə bilər. Ancaq vaxtından əvvəl doğuş əlamətləri yaranarsa, dərhal tibbi yardım üçün müraciət etmək vacibdir.

Vaxtından əvvəl doğuşun təhlükəsi nədir?
Vaxtından əvvəl doğulmuş körpələr ciddi sağlamlıq problemləri ilə qarşılaşa bilər. Bəzi hallarda, məsələn, serebral iflic ömürlük və müalicə olunmazdır. Digər problemlər, məsələn, öyrənmə geriliyi, uşağın sonrakı illərində və ya yetkinlik dövründə ortaya çıxa bilər.

Erkən doğuş öz-özünə dayana bilərmi?
Bəzi hallarda bəli. Təxminən 10 qadından 3-də erkən doğuş öz-özünə dayanır. Əgər dayanmazsa, müalicə ilə doğum gecikdirilə və körpənin sağlamlığı qoruna bilər.

Erkən doğuşun əlamətləri:

• Qarında orta dərəcəli sancılar, bəzən ishal ilə və ya olmadan;

• Vaginal axıntının xarakterinin dəyişməsi – sulu, qanlı və ya selikli;

• Vaginal ifrazatın miqdarının artması;

• Çanaq və ya qarının aşağı hissəsində təzyiq hissi;

• Davamlı bel ağrısı;

• Tez-tez və ya müntəzəm sancılar (bəzən ağrısız);

• Su qişasının yırtılması – dölyanı mayenin axması.

Vaxtından əvvəl doğuş üçün risk faktorları:

• Əvvəlki hamiləlikdə vaxtından əvvəl doğuş;

• Erkən hamiləlikdə uşaqlıq boynunun qısalması;

• Keçmiş ginekoloji əməliyyatlar və ya patologiyalar;

• Hazırkı hamiləlikdə çoxdöllü hamiləlik, vaginal qanaxma, infeksiyalar;

• Hamiləlikdən əvvəl aşağı çəki, siqaret çəkmək, yetərsiz qidalanma;

• Ana yaşı <17 və ya >35 il.

Diaqnostika:
Erkən doğuş sancılar başlaması və uşaqlıq boynunda dəyişiklik aşkar olunduqda diaqnoz qoyulur. Həkim ginekoloji müayinə və bir neçə saat ərzində təkrar yoxlamalar vasitəsilə uşaqlıq boynundakı dəyişiklikləri izləyir.

Müayinələr:

• Hamiləlik həftəsini və dölün ölçüsünü təyin etmək üçün USM;

• Uşaqlıq boynunun uzunluğunu ölçmək üçün transvaginal USM;

• Vaginal yaxma ilə fetal fibronektin yoxlanılması.

Müalicə üsulları:

• Kortikosteroidlər: dölün ağciyərlərinin, beyninin və həzm orqanlarının inkişafını sürətləndirir;

• Maqnezium sulfat: serebral iflic və hərəkət problemləri riskini azaldır;

• Tokolitiklər: doğumu gecikdirir, müalicə və transfer üçün vaxt yaradır.

Vaxtından əvvəl doğuşun qarşısını almaq:

• Vaginal progesteron uşaqlıq boynu qısaldıqda 24-cü həftəyə qədər;

• Serklaj – uşaqlıq boynunu tikişlə möhkəmləndirmək.

Nəticə:
Əgər doğuş dayandırıla bilmirsə, körpə neonatal reanimasiya şöbəsində xüsusi qayğı alır. Əvvəlki vaxtından əvvəl doğuş riski gələcək hamiləliklərdə də artır, buna görə erkən diaqnostika və mütəmadi nəzarət çox vacibdir.